کاخ دولما باغچه استانبول بزرگترین کاخ کشور ترکیه است و یکی از لوکسترین و زیباترین جاهای دیدنی استانبول به شمار میآید.
این کاخ در کرانه شرقی تنگه بسفر قرار دارد و با وجود چشماندازی بینظیر و تزیینات چشمگیر مانند بزرگترین چلچراغ بوهمی جهان، مبلمان مجلل، فرشهای دستبافت مرغوب و سقفهای مزین به طلا، هر سال میلیونها گردشگر را بهسمت خود میکشاند.
بیشتر افراد در سفر به استانبول به بازدید از کاخ دولما باغچه میروند؛ کاخی که محل زندگی ۶ امپراتور عثمانی بود و آتاترک، بنیانگذار و اولین رئیسجمهوری ترکیه در یکی از اتاقهای آن درگذشت.
کاخ دولما باغچه در منطقه بشیکتاش استانبول، در کرانه شرقی تنگه بسفر در بخش اروپایی شهر و در میان بندر بشیکتاش و بندر کاباتاش قرار گرفته است.
فاصله کاخ دولما باغچه تا میدان تکسیم، حدود ۱٫۲ کیلومتر (هفت دقیقه) است.
این کاخ با فرودگاه آتاتورک استانبول ۲۲٫۴ کیلومتر (۴۵ دقیقه) و فرودگاه صبیحه گوکچن استانبول، ۵۶٫۳ کیلومتر (یک ساعت) فاصله دارد.
کاخ دولما باغچه در نزدیکی دیگر جاذبههای مهم استانبول مانند میدان تکسیم، خیابان استقلال و تنگه بسفر واقع شده است.
گردشگران معمولا هتلهای منطقه سلطان احمد استانبول را برای اقامت در این شهر انتخاب میکنند.
بهترین راه برای رسیدن از منطقه سلطان احمد به کاخ دولما باغچه، استفاده از تراموای باغجیلار – کاباتاش است. تراموا سریع، آسان، ارزان و دارای تهویه مطبوع است.
در تراموا از میدان سلطان احمد بهسمت کاباتاش باید ایستگاههای امینونو، شاخ طلایی و غیره را رد کنید و تا آخرین ایستگاه پیاده نشوید.
زمانی که در آخرین ایستگاه پیاده شوید، خود را در منطقه کاباتاش خواهید یافت. نزدیکترین ایستگاه به کاخ دولما باغچه از طریق تراموا، کاباتاش است و شما با ۱۰ دقیقه پیادهروی به کاخ خواهید رسید.
شما همچنین میتوانید با استفاده از تاکسی خود را از منطقه سلطان احمد به کاخ دولما باغچه برسانید تا پیادهروی نکنید. البته هزینه تاکسی بیشتر است و ممکن است در ساعتهای شلوغی در ترافیک گیر کنید.
اگر در منطقه بشیکتاش یا هتلهای نزدیک میدان تکسیم اقامت دارید، اتوبوسهای بسیاری برای رفتن به کاخ دولما باغچه وجود دارند. شما میتوانید سوار یکی از آنها شوید تا به کاخ برسید.
ایستگاههای اتوبوس در فاصله ۱۰ تا ۱۵ دقیقهای کاخ دولما باغچه قرار دارند. نزدیکترین ایستگاهها، ایستگاه «بشیکتاش استادیومو» (Beşiktaş Stadyumu) است که در خیابان «کدیرگالار» (Kadirgalar) قرار دارد.
شما همچنین میتوانید از میدان تکسیم سوار تاکسی شوید و خود را به کاخ برسانید. قطار کابلی (funicular railway) از دیگر وسایل حملونقلی است که شما را به کاباتاش میرساند.
بندر کروز استانبول نیز در کاراکوی در نزدیکی برج گالاتا قرار دارد. فاصله ترمینال بندر کروز تا کاخ دولما باغچه سه کیلومتر (۶ دقیقه) است؛ مسیری که میتوانید با تاکسی طی کنید.
نزدیکترین ایستگاه مترو به کاخ دولما باغچه در میدان تکسیم قرار دارد؛ البته از این نقطه حدود نیم ساعت پیادهروی در انتظار شما است.
تاریخچه کاخ دولما باغچه
توسعه فرهنگ غربی در استانبول عثمانی قرن نوزدهم شتاب زیادی داشت. برای مردم عثمانی که در شهر قدیمی استانبول زندگی میکردند، «اروپا» در کرانه شمالی شاخ طلایی بود.
در زمان ساخت کاخ دولما باغچه در حالی که جمعیت مسلمان در شبه جزیره تاریخی استانبول، زندگی متواضعانه و محافظهکارانهای داشتند، محله پرا (بیاوغلو) بهدلیل مهمانیها، جشنهای باله و رویدادهای هنری در آنجا بهعنوان «پاریس شرق» تلقی میشد.
بیاوغلو و بسفر به نمادهای سبک زندگی جدید تبدیل شدند. در بیاوغلو، ساختمانهایی به سبک نئوکلاسیک و باروک ساخته و کافهها و رستورانهایی به سبک فرانسوی افتتاح شدند.
پرا محل زندگی خارجیها شد و بازرگانان فرانسوی و ایتالیایی (لوانتینیها) و شهروندان عثمانی، یونانیها، ارمنیها و یهودیان فرهنگ جدیدی را در این منطقه ایجاد کردند.
سفارتخانههای خارجی، خانوادههای اشراف و بازرگانان در پرا عمارتهایی در سواحل بسفر داشتند. بنابراین، سواحل بسفر در قرن نوزدهم دستخوش تغییراتی بزرگ و مملو از عمارتهای رنگارنگ شدند.
سلطان عبدالمجید نیز با مشاهده تغییر در شهر تصمیم به ساخت کاخ جدیدی بهجای کاخ سنتی توپکاپی گرفت؛ بدین ترتیب ساخت کاخ باشکوه دولما باغچه در تنگه بسفر آغاز شد.
کاخ دولما باغچه استانبول در سالهای ۱۸۴۳ تا ۱۸۵۶ به دستور سی و یکمین امپراتور عثمانی، سلطان عبدالمجید اول ساخته شد. سلطان و خانواده وی تا پیش از ساخت این بنا در کاخ توپکاپی زندگی میکردند؛ کاخی که بین شاخ طلایی و دریای مرمره در شهر استانبول قرار دارد و برای ۴۰۰ سال، مقر پادشاهان عثمانی بود.
کاخ دولما باغچه برای این ساخته شد که معماری کاخ توپکاپی از سبکهای قدیمیتر پیروی میکرد و با معماری روز دنیا همخوانی نداشت و سلطان نیز کاخی مجلل، باشکوه و شبیه به کاخ پادشاهان اروپایی میخواست.
پس از دستور سلطان عبدالمجید اول، بخشی از تنگه بسفر برای ساخت کاخ دولما باغچه در نظر گرفته شد؛ مکانی که بقایای کاخ ویران شده «بشیکتاش ساحل» (Beşiktaş Sahil Palace) در آن قرار داشت.
حاجی سعید آقا مسئول ساخت کاخ دولما باغچه بود و «گارابت بالیان» (Garabet Balyan)، پسر او «نیگوس بالیان» (Nigoğayos Balyan) و «اوانیس کالفا» (Evanis Kalfa) مسئولیت طراحی این پروژه را بر عهده داشتند.
پس از ساخت کاخ دولما باغچه در سال ۱۸۵۶، مرکز اداری حکومت عثمانی و اقامتگاه خصوصی عبدالمجید اول و خانواده وی از کاخ توپکاپی به این مکان منتقل شدند.
این پادشاه برای پنج سال در این کاخ زندگی کرد و در سال ۱۸۶۱ از دنیا رفت. همان سال، عبدالعزیز، برادر وی روی تخت سلطنت نشست؛ سلطانی که از بیماری روانی رنج میبرد و پس از تنها ۹۳ روز پادشاهی از جایگاه خلافت عزل شد.
مراد پنجم، برادرزاده عبدالعزیز، پادشاه بعدی بود که حکمرانی عثمانی را به عهده گرفت و پس از وی نیز عبدالحمید به خلافت رسید.
مرکز اداری حکومت عثمانی در سال ۱۸۷۷ از کاخ دولما باغچه به کاخ «ییلدیز» (Yıldız Palace) انتقال پیدا کرد. از آن سال به بعد، دیگر پادشاهان عثمانی، مهمت پنجم و محمد ششم بهطور همزمان از کاخهای ییلدیز و و دلما باغچه برای حکومت استفاده کردند.
خلیفه عبدالمجید عثمان اوغلو (Abdülmecid Efendi) در آخرین روزهای حکومت عثمانی بر جایگاه پادشاهی نشست.
او کاخ دولما باغچه را بهعنوان مرکز حکمرانی خود مشخص کرد و تا سال ۱۹۲۴ (زمان فروپاشی حکومت عثمانی) در این مکان فرمانروایی کرد. کاخ دولما باغچه از زمان ساخت تا پایان حکومت عثمانیان مرکز فرمانروایی ۶ پادشاه عثمانی بود.
البته بهغیر از ۲۰ سال (بین سالهای ۱۸۸۹ تا ۱۹۰۹) که از مرکزیت فرمانروایی عثمانیها خارج شد و کاخ ییلدیز جایگزین آن بود.
دلما باغچه بزرگترین کاخ کشور ترکیه با مساحت ۴۵ هزار متر مربع است که در منطقهای به وسعت ۱۱۰ هزار متر مربع قرار گرفته است.
این کاخ به سبک بناهای اروپایی ساخته شده است. بیشتر بخشهای دلما باغچه با طلا و کریستال تزئین شده است؛ در حالی که کاخ توپکاپی مزین به کاشیهای شهر ایزنیک (İznik) و کندهکاری سبک عثمانی است.
کاخ دولما باغچه سه طبقه است و در آن، ۲۸۵ اتاق، ۴۴ سالن، ۶ حمام ترکی و ۶۸ سرویس بهداشتی وجود دارد. این کاخ اسکلهای ۶۰۰ متری دارد و دو ورودی به دو حیاط آن متصل میشوند.
کاخ دلماباغچه از سه بخش اصلی آپارتمانهای اداری، سرسرای تشریفات و حرمسرای امپراتوری تشکیل شده است.
طراحی این کاخ، ترکیبی از چند سبک متفاوتِ باروک، نئوکلاسیک و روکوکو با معماری سنتی عثمانی را به نمایش میگذارد.
این کاخ با دیوارهای داخلی آجری، دیوارهای خارجی سنگی و کف چوبی ساخته شده است.